Endodonti

Endodonti, diş pulpasına (sinirine) kadar ilerlemiş olan problemler ile ilgilenen ve tedavisini yapan diş hekimliği dalıdır.

Diş hekimliği eğitimini tamamladıktan sonra pratik ve teorik eğitimini kök kanalı tedavisi bölümünde yapmış ve doktorasını tamamlamış uzman doktora endodontist adı verilir.

Pulpa Dokusu Nasıl İltihaplanır?

Her insanın ağzında, normal şartlarda binlerce sayıda zararsız bakteri bulunur. Bu bakterilerin bazıları şekerli yiyecek ve içeceklerle metabolize olarak asit açığa çıkarırlar. Bu asitler, mine ve dentine zarar vererek çürük oluşumuna neden olur. Bu şekilde oluşan çürükler tedavi edilmeden ağızda bırakıldığında bakteriler pulpa dokusuna ilerleyerek, dişin iltihaplanmasına neden olur. Yani pulpa hastalıklarında temel etken ‘Bakteriler’dir.  Pulpanın iltihaplanmasındaki diğer etken de, dişin travmaya maruz kalmasıdır. Dişe şiddetle gelen bir darbe, dişin kan dolaşımını kesebilir ve böylelikle diş beslenemediği diş sinirinin dokusu zamanla canlılığını kaybeder. Diş sıkma/gıcırdatma, yüksek yapılan dolgular ve restorasyonlar kronik travma nedenleridir ve pulpanın iltihaplanmasına neden olabilirler.

Uzun süre tedavi edilmeyen periodontal (dişeti ve çevresi) hastalıklar da pulpanın iltihaplanmasına etken bir faktördür.  Bakteriler diş eti cebi yoluyla kök yüzeyine açılan yan kanallar yoluyla kök pulpasına ulaşıp dişin iltihaplanmasına neden olabilir.

Hangi Şikayetler Olunca Kanal Tedavisi Yapılır?

• Dişin pulpasına kadar uzanmış derin çürükler  ya da daha önceden yapılmış dolgular veya kuron protezleri altında tekrar eden çürükler varsa
• Dişlere dolgu ya da kuron yapılmasına rağmen hastanın ağrı şikayeti devam ediyorsa
• Travma sonrasında dişlerde kuron/kök kırıkları oluşmuşsa
• Pulpanın canlılığını kaybettiği kanıtlandıysa
• Hastanın diş gıcırdatması veya çiğneme alışkanlıkları gibi fonksiyon dışı hareketler sonucunda diş pulpası hasar görmüşse
• İlerlemiş dişeti hastalıkları varsa veya dişeti operasyonları sonrasında pulpa zarar görmüşse

Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kanal tedavisi işlemi ortalama 1 saat sürer. Önce diş anestezik solüsyonlarla uyuşturulur. Sonra lastik örtü ile dişin çevre dokulardan izolasyonu sağlanır. Kök kanallarına giriş için endodontik giriş kavitesi açılır. Kök kanalının içindeki canlı veya ölmüş pulpa dokusu çıkarılır. Kök kanalının çalışma boyu hesaplanır. Kök kanal boşluğu şekillendirilir. Kök kanal boşluğu çeşitli solüsyonlarla temizlenir ve dezenfekte edilir ve kök kanalları sızdırmaz bir dolgu materyali ile doldurulur. Çoğunlukla tek seansta tamamlanır. Dişin canlılığını kaybettiği durumlarda, dişin şekillendirilmesi ve temizlenmesini takiben kök kanalı dezenfektan bir madde ile doldurulur. Bu dezenfektan madde günümüzde Ca(OH)2materyalidir. Bu kök kanaları içinde 7 -10 gün içinde kalması gerekir. Hastaya tedavinin devamı için tekrar randevu verilir. Dişin durumuna göre bu işlem birkaç kez tekrarlanabilir.

Kök Kanal Tedavisi Ağrılı bir Tedavi midir?

Kanal tedavisi yapılacak diş ve çevre dokuları etkin bir şekilde uyuşturulursa tedavi esnasında hasta ağrı hissetmez.

Kanal Tedavisi Yapılmadan Önce Hangi Durumlarda Antibiyotik Kullanmak Gerekir?

Kanal tedavisi yapılacak dişin pulpasının canlı olduğu durumlarda, Hastanın genel bir sağlık problemi, sistemik bir hastalığı yoksa antibiyotik kullanmak gerekli değildir. Ancak hastanın kalp kapak problemi varsa veya immuno kompresif ilaç kullanıyorsa tedaviden önce başlamak üzere hastaya antibiyotik reçetesi düzenlenir. Ayrıca tedavi edilecek dişle ilgili olarak hastanın yüzünde şişlik, kızarıklık, ateş ve ağrı varsa da hastaya antibiyotik verilir. Vakaya göre hekim buna karar verir.

Kanal Tedavisi Çok Seanslı Bir Tedavi Midir?

Pulpası canlı bir dişte kanal tedavisi tek seansta bitirilir. Ancak dişin canlılığını yitirdiği, kök ucunda enfeksiyon olduğu ve kanal tedavisi tekrarı yapıldığı durumlarda seans sayısı dişin durumuna göre değişir. İki veya daha fazla seans olabilir.

Kanal Tedavisi Yapılan Dişin Ömrü Kısalır Mı?

Dişin canlılığını sağlayan pulpa dokusunun çıkartılmasına bağlı olarak, tedavi edilen diş kırılmaya karşı daha hassas hale gelebilir. Üst restorasyon için dişe dolgu veya kuron yapılması kararında dikkat etmek gerekir. Kanal tedavisi yapılan dişi koruma altına almak için artık günümüzde dijital porselen dolgu sistemi kullanılıyor. Dolgu olarak CAD-CAM sistem porselen dolguların yapılması dişe destek açısından daha etkilidir. Dişin sağlıklı bir şekilde ağızda kalması için üst restorasyon çok önemlidir.

Kanal Tedavisi Yapıldıktan Sonra Ağrı Olur mu?

Kanal tedavisi yapılan dişin pulpası çıkarıldığı için soğuk-sıcak gibi dış uyaranlara karsı duyarlı olmaz. Eğer diş canlı bir diş ise kökün uç kısmında pulpanın koparılması esnasında bir yara oluşur. Bu yara bizim yarattığımız bir yaradır. Bu yara iyileşene kadar çiğneme esnasında ağrı olması normaldir. Tedavi öncesinde de dişte ağrı veya iltihap varsa tedaviyi takip eden birkaç gün içinde de çiğneme gibi dişin üzerine baskı gelen durumlar da hafif ağrı hissedilir.

Kanal Tedavisi Yapılan Bir Diş Tekrar İltihap Olabilir mi?

İyi yapılmış bir kanal tedavisinin başarı oranı %90-95’ dir. Hastanın ağız hijyene bağlı olarak dişte yeni bir çürüğün oluşması veya diş dolgusunda bir kırık oluşması durumlarında, kök kanallarının içine yeniden bakteri sızıntısının olduğu durumlarda tekrar enfeksiyon gelişebilir.

Kanal Tedavisi Başarısız Olursa Ne Yapılabilir?

Kanal tedavisi tekrarlanabilen bir işlemdir. Tedavi başarısız olduğu zamanlarda, Kök kanal dolgusu boşaltılır, tekrar şekillendirilir, dezenfekte edilir ve doldurulur. Kanal tedavisi tekrarı ile ilgili olarak hastanın önceden bilgilendirilmesi gerekir. Çünkü bu işlem karmaşık bir işlemdir. Tedavi başarı oranı daha düşüktür ama bu başarısız olunacak anlamına gelmez. Kanal tedavisi görmüş bir dişe defalarca kanal tedavisi tekrarı yapılabilir. Öncelikle dişte neden tekrar problem olmuş onu çok iyi teşhis etmek gerekir. Dişte bir kırık varsa veya kök ucunda tedavi edilemeyecek kadar bir kemik kaybı varsa tedaviyi tekrarlamanın pek de bir faydası olmayacaktır. Bu nedenle kanal tedavisi yapılacak dişteki başarısızlık sebebinin çok iyi teşhis edilmesi gerekir. Zaten tedavi bir endodontist tarafından yapılırsa kanal tedavisinin başarısız olma olasılığı oldukça düşüktür.