Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi | Tedaviler
Çenelerin Büyüme Bozuklukları
Çene Büyüme Bozukluğu Nedir?
Tüm normal yüzler asimetriktir. Bu durum, bireylerin önden çekilmiş fotoğrafları orta hatta yukarıdan aşağıya bölündüğünde ve her iki taraf ayrı yarı ayna görüntüsüyle eşleştirildiğinde belirgin hale gelmektedir.
Normalden sapan durumların kabul edilebilir sınırları günümüzde hala tartışma konusu olmakla birlikte, alt ve üst çene sisteminin normal proporsiyondan saptığı ve aynı zamanda her diş dizisinin kendi içinde ve birbirleriyle ilişkilerinin bozulduğu durumlar genel olarak Dentofasiyal deformite olarak adlandırılmaktadır.
Bu durum kimi doğuştan gelen sendromlarda oluşmaktadır. Bununla beraber ailesinde Çene büyüme bozukluğu bulunan bireylerde bu durumun görülme ihtimali, genetik yatkınlık nedeniyle, diğer bireylerden daha fazladır. Diğer bir sebep ise çocukluk çağında çenelere gelen bir travma sonucu kemik büyümesinin durması ya da teşhis edilemeyen eklem kırıkların istenmeyen şekilde kafa tabanına kaynaması sonucu alt çenenin asimetrik gelişmesidir.
Çene Büyüme Bozukluğu Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?
Çene büyüme bozukluğuna sahip bireylerde solunum, yutma, konuşma, çiğneme ve dudak konumu/kapanışı gibi baş ve boyun fonksiyonlarında problemler meydana gelmektedir. Alt ve/veya üst çenenin ileride ya da geride konumlanması gibi iskeletsel problemlerin, alt ve üst çene dişlerinin birbirlerine oturmaması ya da gülme sırasında dişetlerinin çok fazla görünmesi gibi dişsel durumların ve dudakların kapanmaması gibi yumuşak dokulara ait sıkıntıların yanı sıra ağrı ve eklem sesleri gibi çene eklemi (temporomandibuler eklem) problemleri, diş ve dişeti problemleri de oluşabilmektedir. Var olan yüz orantısızlığı aynı zamanda toplum içinde yaşayan bireyin psikososyal sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler oluşturmaktadır.
Çene Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Ortodontik tedavi (tel tedavisi), konuşma terapisi, dişlerin protezlerle rehabilitasyonu gibi tedaviler genellikle Çene büyüme bozukluğu tedavisinde tek başlarına yetersiz kalmaktadır.
Çenelerin cerrahi olarak normal konumlarına alınması işlemi, yani Ortognatik cerrahi, Çene büyüme bozukluklarının çözümünde sıklıkla önerilmektedir ve birkaç disiplinin birlikte çalışacağı kompleks bir tedavi planlaması gerektirir.
Çocukluk çağında karşılaşılan yüz orantısızlıkları kimi zaman kendiliğinden düzelebilmektedir. Örnek olarak özellikle alt çene yetersizlikleri verilebilir ve durum kimi zaman ergenlik büyüme ataklarıyla beraber düzelebilir. Kendiliğinden düzelmeyen kimi durumlarda ortodontik aygıtlarla alt ve üst çenenin gelişimi bir miktar teşvik edilebilir. Ancak normalden sapmanın çok olduğu durumlarda bu teknikler işe yaramayacaktır.
Bir diğer tedavi şekli iskeletsel bozukluk için yapılan dişsel telafi (kamuflaj) tedavisidir. Bu tedavinin sınırları limitlidir ve doğru konumlanmamış çeneler üzerinde dişleri dizerek ana problemi saklamayı amaçlamaktadır. Az sayıda hastada endikasyonu olan bu tedavi genellikle dizilen dişlerin geri yer değiştirmesi ile sonuçlanır ve ileride cerrahi tedavi gerektiği ya da istendiği durumlarda tedaviyi zorlaştırır.
Ortodontik tedavi (tel tedavisi) için başvuran hastaların %19’una yakın bir oranının sadece ortodontik tedavi ile tedavi edilemeyeceği ve ortodontik tedavi ile birlikte Ortognatik cerrahi gerekeceği bildirilmiştir.
Ortognatik Cerrahi Sürecinde Hastayı Neler Bekliyor?
Doktorlarınız başvurunuzda sizi klinik olarak muayene edecek, şikayetlerinizi dinleyecek ve sizden panoramik radyografi ve bilgisayarlı tomografi gibi radyografik tetkikler isteyecektir. Çene büyüme bozukluklarının düzeltilmesi, bu iki branşın iş birliği içerisinde yürütülen bir süreçtir. Dişlerin ortodontik olarak hazırlanmasını takiben cerrahi süreç başlar. Ameliyattan önce çenelerinizin ölçüleri alınır ve ameliyatta kullanılmak üzere plaklar üretilir. Ameliyat öncesi son bir bilgisayarlı tomografi incelemesi yapılması da olasıdır. Operasyon sırasında tüm kesiler ağız içerisinden yapılır, çeneler hareketli hale getirildikten sonra üretilen plaklar yardımıyla istenilen ileri ya da geri pozisyona getirilerek titanyum plak ve vidalarla sabitlenir.
Hasta işlem sonrası takip için ortalama 2-3 gün hastanede yattıktan sonra taburcu edilir. Taburculuk sonrasında 2-3 hafta içerisinde hızlıca normal hayatınıza dönmeniz beklenir. Bu esnada ortodontistinizle kontrol randevularınız devam eder.
İyileşme sürecinden sonra sadece kemik dokularda değil komşu yumuşak dokularda da değişiklikler oluşur ve bununla birlikte yüz estetiği iyileşir. İdeal kemiksel ve dişsel kapanış sağlandığından konuşma ve çiğneme fonksiyonlarında düzelme olur. Alt/ üst çenenin geride konumlandığı ve ileri alındığı durumlarda, solunum yolunun genişlemesi ile birlikte solunum sıkıntıları azalır. Tüm bunlar hastanın psikososyal sağlığı üzerinde de olumlu etkiler oluşturur.
Eğer çenelerinizde bulunan bir bozukluk/asimetri durumu olduğundan şüpheleniyorsanız muhakkak bir ortodontist ve bir çene cerrahından oluşan ekibe danışınız.