Yetişkinlerde ortodonti

Toplumumuzda çarpık veya aralıklı dişlerin tel tedavisiyle (ortodontik tedaviyle) düzeltilebileceği son 30 yıldır yaygınlaşmasına rağmen, yetişkinlerde de dişlerin düzeltilebileceği ancak son 15 yılda bilinir hale gelmiştir.

Oysa ağızda bulunan her diş her yaşta  – çeşitli ortodontik araçlar ile kuvvet uygulanmak suretiyle – hareket ettirilebilir ve dişlerin konumları düzeltilebilir. Yani hiç kimse çapraşık dişlerle yaşamını devam ettirmek zorunda değildir. Ortodontik kuvvetlerin şiddeti, yönü ve süresi dişlerin köklerini çevreleyen dokulara zarar vermeyecek şekilde uygulandığında yetişkinlerde de güzel sonuçlar alınır.

Üst dişler üst çene kemik kaidesi, alt dişler alt çene kemik kaidesi üzerinde sıralanır. Üst ve alt çenedeki dişlerin birbirleriyle uyumlu kapanışa girebilmelerinin ön şartı, üst ve alt çene kemik kaidelerinin birbirleriyle uyumlu olmasıdır. Ortodontik tedavilerde dişler düzeltilirken üst ve alt çene kemik kaideleri arasında bir uyumsuzluk söz konusu ise; büyüme çağında, ortodontik tedavi sırasında çenelerin büyüme yön ve şiddetlerini kuvvet uygulayarak değiştirmek, büyüme bitmişse bunu düzeltecek cerrahi yöntemler uygulanır. Fakat her yetişkin bireyde ortodontik tedaviyle beraber cerrahi yöntem uygulanmasına gerek yoktur. Ancak çeneler arası ilişkilerde şiddetli uyumsuzluk varsa ve bu uyumsuzluk üst ve alt dişlerin birbirleriyle uyumlu kapanmasını engelliyorsa cerrahi yöntemlere gerek duyulur. Üst ve alt dişlerin ortodontik tedavi sonunda uyumlu kapanışları stabil ve kalıcı bir sonuç için de önemlidir.

Yetişkinlerde dişlerin düzeltilmesi amacıyla sabit ortodontik tedavi araçları olan metal braketler, seramik braketler, dişlerin ağız boşluğuna bakan yüzeylerine yapıştırılan lingual braketler kullanılabileceği gibi, son yıllarda popüler olan –hasta tarafından takıp çıkarılabilen- şeffaf plaklarla da dişler düzeltilir.

Şeffaf plaklarla ortodontik tedaviler konusunda toplumumuzdaki yaygın fakat hatalı bir kanı bu plakların gece kullanılarak dişlerin düzeltilebileceğidir. Oysa dişlerin düzeltilebilmesi için uygulanan kuvvetlerin devamlı olması yani günün yarısından çok fazla saat (16 saat/gün üzerinde) etki etmesiyle mümkündür ki bu ilke her ortodontik araç için geçerlidir.      

Hangi vakada hangi ortodontik aygıtın ne kadar süreyle kullanılacağı ise; tedavi görecek kişinin sahip olduğu ortodontik bozukluğun şiddeti, kişinin tedaviye gösterebileceği sabır, kişinin sosyoekonomik şartları ve tedaviyi uygulayacak olan ortodonti uzmanının tecrübesi, yeteneği ve görüşüne bağlı olarak belirlenmektedir.